Cleveland Müzesi yetkilileri, Güney İtalya’dan gelme Medea Vazosu’nun 1991 yılında müze tarafından ne şekilde satın alındığını sorduğum elektronik postaya herhangi bir cevap vermemişlerdi. Bu vazo Haziran 1990’da Sotheby’s’de düzenlenen ve Hunt Kardeşlere ait, menşeleri oldukça tartışmalı koleksiyonun satıldığı bir müzayededen satın alınmıştı. Öte yandan, İtalyan hükümetinden bir kaynağım bu vazonun da, Cleveland Müzesi’nde bulunan diğer birçok eserin yanısıra, iadesinin talep edileceğini bildirdi.
Vazo daha önce Bob Hecht tarafından Bruce McNall’e satılmıştı. Mc Nall, anılarını yayınladığı kitabında Bunker ve Herbert Hunt kardeşlere sattığı bütün eserleri Hecht’ten aldığını zaten açık açık yazmıştı. Hecht’in de en önemli tedarikçisi ise Giacomo Medici idi.
Hecht’in şu anda Roma’da, İtalya’dan kaçırılan eski eserlerin ticaretini yapmakla suçlandığı davası devam ediyor. Bu ay sonuçlanan benzer bir davada ise Giacomo Medici 10 yıl hapse mahkum oldu.
İtalyanlar halihazırda Hecht tarafından satışı yapılan 94 kaçak eser arasında 82 numarada bulunan parçayı “Lekythos attica a figure nere, oggi al Museo di Cleveland” şeklinde listelediler. Bu, şu anda müzede bulunan, aşağıda resmini gördüğünüz yağ şişesi
İtalyanların Cleveland’tan isteyebilecekleri diğer bir vazo ise kırmızı desenli bir lekythos, bu vazo müzeye Hecht’in eski finansörü Atlantis Antiquiites Gallery’nin sahibi Jonathan Rosen tarafından 1986 yılında hediye edilmiş.
Veya bu krater:
Ve bu:
Bu aralar ek bina inşaatı dolayısıyla kapalı olan Cleveland Müzesi, geçmiş yıllarda da Praxiteles atölyesinde imal edilmiş (MÖ 400-330) bronz bir Apollo heykelinin satın alınması dolayısıyla töhmet altında kalmıştı. Heykel bir şekilde Ali ve Hisham Aboutaam’ın Phoenix Ancient Art Gallery’sine ulaşmış, oradan da Cleveland tarafından alınmıştı. Müze heykelin Almanya’daki eski bir koleksiyondan geldiğini söylemekte ama Yunanistan, ülkesinden kaçak yollarla çıkarıldığını iddia etmekte.
Türkiye, Cleveland Müzesi tarafından 1960’lı yıllarda satın alınan ve “Jonah Mermerleri” olarak da bilinen, Konstantin öncesi, Erken Hristiyanlık Dönemi mermer eserlerinin Afyon’dan çalındığı iddia etmekte.
Türk gazeteci Özgen Acar, mermerlerin Phrygia’da bulunan Dokimia ocaklarından olduğunu ve Cleveland’a Aydın Dikmen tarafından satıldığına dair elinde sekiz ayrı dosya bulunduğunu söylemekte. Dikmen, 1990’lı yıllarda Bavaria’daki evine yapılan polis baskını sonucunda hapiste bir yıl kaldı. Bavaria polisi, evdeki eski eserlerin İkinci Dünya Savaşı sonrası ele geçirilen Nazi’ler tarafından yağmalanmış eserlerden bu yana gördükleri en büyük ganimet olduğunu söylemişlerdi.
Dikmen, aynı zamanda İsviçreli koleksiyoncu Leo Mildenberg’in Cleveland Müzesi’nde 1980’lerde açılan küçük hayvan heykelleri sergisinin “menajerliğini” de yapmıştı. Müzenin kuratörü Arielle Kozloff 1981’de basılan kitabı “Animals in Ancient Art from the Leo Mildenberg Collection” da eserleri MÖ 4. yüzyıla ait, Urartuların devamı olan ve bilinmeyen bir uygarlığın eserleri olarak tanıtmıştı. Öte yandan, MET Antik Yakın Doğu uzmanı Oscar Muscarella ve diğer birçok uzman, Urartuların MÖ 8. yüzyılda yaşadığını belirterek bu açıklamanın saçma olduğunu belirtmişlerdir.
Kozloff, 20 yıl çalıştıktan sonra Cleveland Müzesi’nden ayrılıp New York’ta sanat eserleri satıcısı Ed Merrin’le çalışmaya başladı. Büyük bir tesadüf eseri 1982 yılında bu firmada da Anadolu menşeli bir minyatür heykel sergisi ve satışı gerçekleşti.
Kaderin garip bir cilvesi olarak, müze etikleri konusunda “Pennyslvania Deklerasyonu” nun ve UNESCO’nun çalınmış sanat eserlerinin satın alınmamasını öngören kararının yayınlandığı 1970 li yıllarda Cleveland Müzesi’nin kuratörü olan John D. Cooney, ABD müzelerinde bulunan eski eserlerin % 95 inin çalıntı olduğunu söylemişti. Ne yazık ki, Cleveland Müzesi kuratörleri arasında alnı açık ve başı dimdik duran ilk ve tek insan da o idi.